Nie wszystkie wynalazki powstały dla dobra ludzkości. Wiele z nich stworzono tylko po to, by odnieść zwycięstwo na polu bitwy. Liczyło się jedynie pokonanie wroga, bez względu na to, jakie będą tego konsekwencje. A zdarzały się prawdziwe tragedie - w belgijskim Ypres w ataku z użyciem silnie trującej substancji śmierć poniosło 20 tysięcy osób. Warto jednak pamiętać, że wiele wynalazków powstało w dobrej wierze. Dopiero po czasie okazywało się, że cudowny lek miał mnóstwo skutków uczonych lub prowadził do uzależnienia. Zdarzało się również, że niektóre wynalazki były wykorzystywane w zupełnie inny sposób, niż sobie tego życzyli ich autorzy. Jeden z amerykańskich naukowców kilka lat zabiegał, by wycofać z użycia silną truciznę, którą wyprodukowano na podstawie jego badań. On sam chciał jedynie przyspieszyć dojrzewanie soi...
Obecnie z pewnością jesteśmy bardziej świadomi, że pozornie genialne odkrycia są w wielu przypadkach bardzo szkodliwe. Czasami jednak taka świadomość nie wystarcza i do dziś, również w Polsce, wciąż korzysta się z wynalazków, które mają na nas negatywny wpływ.
Oto 10 wynalazków, które omal nie unicestwiły ludzkości.\
1.
Talidomid
Ten lek, wynaleziony w 1953 roku w RFN, stał się jedną z największych pomyłek leczniczych w historii medycyny. Lek miał działanie przeciwwymiotne i przeciwbólowe, a także usypiające. Stwierdzono również, że świetnie pomaga na poranne dolegliwości kobiet w
Przypuszcza się, że jego ofiarą padło aż 20 tysięcy dzieci z 46 krajów świata. Jak się okazało, lek nie był bowiem tak bezpieczny, jak się wydawało. Kobiety, które go zażywały, rodziły dzieci z wadami rozwojowymi, takimi jak deformacje ciała czy brak kończyn. Wiele z tych dzieci umarło w pierwszych latach życia, ale większość przeżyła, zmagając się później z poważnymi chorobami. W 1962 roku lek wycofano. W 2001 roku wznowiono jednak jego produkcję, ponieważ stwierdzono, że pomaga w leczeniu raka oraz AIDS, ale nie powinno się go podawać osobom, które planują mieć dziecko.
Przypuszcza się, że jego ofiarą padło aż 20 tysięcy dzieci z 46 krajów świata. Jak się okazało, lek nie był bowiem tak bezpieczny, jak się wydawało. Kobiety, które go zażywały, rodziły dzieci z wadami rozwojowymi, takimi jak deformacje ciała czy brak kończyn. Wiele z tych dzieci umarło w pierwszych latach życia, ale większość przeżyła, zmagając się później z poważnymi chorobami. W 1962 roku lek wycofano. W 2001 roku wznowiono jednak jego produkcję, ponieważ stwierdzono, że pomaga w leczeniu raka oraz AIDS, ale nie powinno się go podawać osobom, które planują mieć dziecko.
2.
Sarin
Jeden z najgroźniejszych środków bojowych, sarin, został wynaleziony w 1938 roku przez niemiecką ekipę badawczą pod kierunkiem Gerharda Schradera. Pierwotnie miał służyć jako środek owadobójczy, ale wkrótce odkryto jego śmiertelne właściwości. Sarin dostaje się do organizmu poprzez skórę i drogi oddechowe. Powoduje duszności, wymioty oraz porażenie mięśni oddechowych i mięśnia sercowego. Śmierć najczęściej następuje po kilku minutach.
Mimo że sarin został wynaleziony przed wojną, naziści nie użyli go przeciwko aliantom. W 1988 roku sarin wykorzystano w ataku gazowym w Halabdży w Iraku. Zginęło wówczas 5 tysięcy osób. Ci, którzy przeżyli, do dziś zmagają się z chorobami nowotworowymi.
Mimo że sarin został wynaleziony przed wojną, naziści nie użyli go przeciwko aliantom. W 1988 roku sarin wykorzystano w ataku gazowym w Halabdży w Iraku. Zginęło wówczas 5 tysięcy osób. Ci, którzy przeżyli, do dziś zmagają się z chorobami nowotworowymi.
3.
Azbest
O tym, jakim zagrożeniem może być azbest, można się przekonać dopiero po 20, a nawet 40 latach. Dopiero po takim czasie dochodzi do zmian nowotworowych w płucach. W końcu XIX wieku, kiedy azbest stawał się popularny, nikt o tym jednak nie wiedział. Azbest był bowiem materiałem doskonałym - odpornym na ścieranie i wysoką temperaturę, ogniotrwałym, a na
Mimo że pierwsze badania świadczące o szkodliwości azbestu pojawiły się na początku XX wieku, jeszcze długo był on w użyciu. Świadczyć może o tym wciąż dość duża liczba domów w Polsce, których dachy pokryte są eternitem, materiałem wykonanym z azbestu.
Mimo że pierwsze badania świadczące o szkodliwości azbestu pojawiły się na początku XX wieku, jeszcze długo był on w użyciu. Świadczyć może o tym wciąż dość duża liczba domów w Polsce, których dachy pokryte są eternitem, materiałem wykonanym z azbestu.
4.
DDT
Za odkryciem właściwości owadobójczych związku chemicznego DDT stoi Paul Muller, szwajcarski chemik. Jego wynalazek zrewolucjonizował świat - DDT używany był jako środek chroniący przed tyfusem plamistym roznoszonym przez wszy. Używano go także do ochrony roślin. Jak się jednak okazało, nie było to do końca dobre rozwiązanie.DDT może bowiem wpływać na niepłodność oraz wzrost zachorowań na raka u ludzi. Oprócz tego związek kumuluje się w organizmie ptaków, co doprowadziło w kilku rejonach do wyginięcia całych populacji. W Polsce DDT został zakazany w 1976 roku. Co ciekawe wiele krajów wciąż go stosuje. Państwa afrykańskie używają go do walki z malarią przenoszoną przez komary.
5.
Freon
To jeden z genialnych wynalazków Thomasa Midgleya, amerykańskiego inżyniera, który opatentował ich ponad 100. Jednym z nich był właśnie wynaleziony w 1930 roku dichlorodifluorometan należący do grupy freonów. Używano go jako czynnik chłodzący w pompach cieplnych czy lodówkach. Był stosowany także w kosmetykach w aerozolu. Dopiero po latach okazało się, że cudowny wynalazek jest w rzeczywistości śmiertelnie niebezpieczny.
W 1995 roku ostatecznie wstrzymano produkcję dichlorodifluorometanu, zastępując go innym typem freonu. Odkryto bowiem, że ma on destrukcyjne działanie na środowisko i powiększa dziurę ozonową, co między innymi prowadzi do zmian klimatu oraz zwiększa narażenie na promieniowanie ultrafioletowe. O tym, że wynalazek okazał się taki szkodliwy, nie dowiedział się jego twórca, który zmarł w 1944 roku.
W 1995 roku ostatecznie wstrzymano produkcję dichlorodifluorometanu, zastępując go innym typem freonu. Odkryto bowiem, że ma on destrukcyjne działanie na środowisko i powiększa dziurę ozonową, co między innymi prowadzi do zmian klimatu oraz zwiększa narażenie na promieniowanie ultrafioletowe. O tym, że wynalazek okazał się taki szkodliwy, nie dowiedział się jego twórca, który zmarł w 1944 roku.
6.
Cyklon B
Wynalazcą cyklonu B jest Fritz Haber, niemiecki chemik o pochodzeniu żydowskim, który za swoje dokonania naukowe został uhonorowany nagrodą Nobla w 1918 roku. Produkt pod taką nazwą handlową wprowadził koncern Degesch, w którym udziały miały takie firmy jak Degussa, IG Farben i Th. Goldschmidt AG. Cyklon B był używany w czasie I wojny światowej. Miał właściwości owadobójcze i służył do odwszawiania mundurów żołnierzy.
Niestety, podczas II wojny światowej, ten niezwykle przydatny wynalazek został wykorzystany w zupełnie inny sposób. Stosowano go do mordowania ludzi w komorach gazowych. Używany był w obozach koncentracyjnych, zwłaszcza w Auschwitz. Szacuje się, że ofiarą cyklonu B padło ponad milion osób.
Niestety, podczas II wojny światowej, ten niezwykle przydatny wynalazek został wykorzystany w zupełnie inny sposób. Stosowano go do mordowania ludzi w komorach gazowych. Używany był w obozach koncentracyjnych, zwłaszcza w Auschwitz. Szacuje się, że ofiarą cyklonu B padło ponad milion osób.
7.
Iperyt
Iperyt, czy inaczej gaz musztardowy, to silny środek trujący, najprawdopodobniej wynaleziony już w 1822 roku przez francuskiego naukowca CĂŠsara-Mansuete'a Despretza. Nazwa iperyt pochodzi od miasta Ypres leżącego w Belgii, gdzie w czasie I wojny światowej po raz pierwszy użyto tego gazu. Tylko wtedy wskutek działania iperytu zginęło 20 tysięcy osób.
Iperyt powoduje liczne poparzenia przejawiające się w powstawaniu pęcherzy wypełnionych żółtym płynem, a także obrzęk płuc. Gaz jest silnie rakotwórczy, więc ofiary, które ocalały z ataku, są narażone na powstawanie nowotworów.
Zakaz stosowania iperytu znalazł się w Protokole genewskim z 1925 roku. Dołączyła do niego podpisana w 1993 roku Konwencja o zakazie broni chemicznej zakazująca nie tylko używania iperytu, ale również jego produkcji czy przechowywania. Mimo to iperyt wciąż się stosuje. W 1997 roku użyto go podczas II wojny domowej w Sudanie.
Iperyt powoduje liczne poparzenia przejawiające się w powstawaniu pęcherzy wypełnionych żółtym płynem, a także obrzęk płuc. Gaz jest silnie rakotwórczy, więc ofiary, które ocalały z ataku, są narażone na powstawanie nowotworów.
Zakaz stosowania iperytu znalazł się w Protokole genewskim z 1925 roku. Dołączyła do niego podpisana w 1993 roku Konwencja o zakazie broni chemicznej zakazująca nie tylko używania iperytu, ale również jego produkcji czy przechowywania. Mimo to iperyt wciąż się stosuje. W 1997 roku użyto go podczas II wojny domowej w Sudanie.
8.
Heroina
Heroina została odkryta w 1874 roku przez brytyjskiego naukowca, Aldera Wrighta. Wynalazkiem wkrótce zainteresował się Heinrich Dreser, niemiecki chemik pracujący dla koncernu farmaceutycznego Bayer. Stwierdził on, że heroina jest skuteczniejsza od morfiny i może pomóc w leczeniu bólu, kaszlu i gruźlicy. Na dodatek nie posiada tylu skutków ubocznych ani nie powoduje uzależnienia. W 1898 roku heroina stała się lekiem.O tym, jak wielki był to błąd, dzisiaj nie trzeba nikogo przekonywać. Już w 1902 roku o tym, że heroina powoduje uzależnienie, mówili amerykańscy i francuscy naukowcy. W 1913 roku produkcję heroiny wstrzymano. Przestała funkcjonować jako lek, ale stała się jednym z najgroźniejszych narkotyków, jakie kiedykolwiek istniały.
9.
Agent Orange
Arthur Galston nie podejrzewał, że jego wynalazek spowoduje śmierć i kalectwo setek tysięcy ludzi. W 1943 roku mężczyzna odkrył właściwości defoliantów, środków, które powodują
W czasie wojny w Wietnamie, Agent Orange, preparat stworzony na podstawie badań Galstona, został użyty przez wojsko USA do ujawnienia wojsk nieprzyjaciela ukrywających się w lasach, a także do zniszczenia zasobów żywieniowych. Agent Orange powoduje nie tylko usychanie liści, ale również obumieranie całych roślin w ciągu zaledwie kilku dni. Preparat ma jednak wpływ nie tylko na rośliny, ale także na ludzi. Przypuszcza się, że w wyniku jego działania zmarło 400 tysięcy osób, a 500 tysięcy dzieci urodziło się z wadami wrodzonymi, takimi jak upośledzenie, niedorozwój, a także charakterystyczny wygląd twarzy. Wśród osób narażonych na wpływ preparatu notuje się zwiększone zachorowanie na nowotwory, częściej występują także defekty genetyczne.
Sam wynalazca substancji przez wiele lat zabiegał o zaprzestanie jej stosowania.
W czasie wojny w Wietnamie, Agent Orange, preparat stworzony na podstawie badań Galstona, został użyty przez wojsko USA do ujawnienia wojsk nieprzyjaciela ukrywających się w lasach, a także do zniszczenia zasobów żywieniowych. Agent Orange powoduje nie tylko usychanie liści, ale również obumieranie całych roślin w ciągu zaledwie kilku dni. Preparat ma jednak wpływ nie tylko na rośliny, ale także na ludzi. Przypuszcza się, że w wyniku jego działania zmarło 400 tysięcy osób, a 500 tysięcy dzieci urodziło się z wadami wrodzonymi, takimi jak upośledzenie, niedorozwój, a także charakterystyczny wygląd twarzy. Wśród osób narażonych na wpływ preparatu notuje się zwiększone zachorowanie na nowotwory, częściej występują także defekty genetyczne.
Sam wynalazca substancji przez wiele lat zabiegał o zaprzestanie jej stosowania.
10.
Bomba atomowa
Badania nad bronią jądrową rozpoczęły się już w latach 20. XX wieku. Za pierwszych ludzi, którzy przyczynili się do rozwoju badań nad atomem uważa się Niemców - Otto Hahna i Fritza Strassmanna, który w 1938 roku dokonali rozszczepienia jądra atomowego. Pierwszy naziemny test broni atomowej odbył się natomiast 16 lipca 1945 roku na pustyni Alamogordo w stanie Nowy Meksyk w USA. Niecały miesiąc później dwie bomby atomowe spadły na Hiroszimę i Nagasaki. Ich ofiarą mogło paść nawet 200 tysięcy osób.
W czasie zimnej wojny nasiliły się obawy o dokonanie ataków z użyciem broni jądrowej. Ewentualny konflikt między USA a ZSRR mógł skończyć się tragicznie. Dzisiaj sytuacja jest stabilna, chociaż wciąż pojawiają się nowe informacje o próbach jądrowych w Korei Północnej czy testach przeprowadzanych przez Iran.
